Toekomst van Zuid-Hollands erfgoed Fort Prins Frederik en Fort Buitensluis voor het voetlicht

Gedeputeerde Willy de Zoete heeft vrijdag 12 juni 2020 een bezoek gebracht aan de forten Prins Frederik (Goeree-Overflakkee) en Buitensluis (Hoeksche Waard). De gedeputeerde werd daarbij, in klein gezelschap, begeleid door wethouders Daan Markwat (GO) en Harry van Waveren (HW), de beide projectleiders van de twee forten en de voorzitter van de Stichting Fort Buitensluis. De gedeputeerde nam met interesse kennis van de tot nu toe gerealiseerde restauratiewerkzaamheden en verdere doelen en plannen voor de toekomst. Zij was daarbij verheugd te horen dat ook hier een grote schare vrijwilligers ons erfgoed zo’n warm hart toedraagt.

Ook kwam aan de orde dat de forten onderdeel zijn van de Stelling van het Hollandsch Diep en het Volkerak (ook wel de Stelling van Willemstad genoemd). Een gebied waar diverse partijen actief zijn. Zij geven bezoekers en inwoners een beeld van de grootsheid van de Stelling en de historie van deze plek. Zo kunnen recreanten en toeristen deze historische plekken zelf beleven. Dit biedt tevens economisch kansen.

Willy de Zoete: “Onze forten zijn mooie voorbeelden hoe door de geschiedenis heen water niet alleen als een vijand werd gezien maar ook als verdediger van onze vrijheid. De forten staan voor stoere continuïteit en aandacht voor onze vrijheid. Het is mooi om te zien wat de noeste inzet van veel vrijwilligers voor elkaar brengt. Toeristische parels en bezienswaardigheden in het Hollandse landschap.”

Fort Buitensluis

Het uit 1793 daterende fort Buitensluis wordt beheerd door de Stichting Fort Buitensluis en is eigendom van de gemeente Hoeksche Waard. De ambitie van de gemeente en de stichting is Fort Buitensluis als historisch erfgoed in stand te houden. Het fort bevindt zich bouwkundig in redelijk goede staat. Daarbij willen zij het zodanig beheren dat het authentieke karakter van gebouwen en terreinen behouden blijft en zelfs versterkt wordt. Zo kan het fort een toegevoegde waarde zijn voor de toekomstige recreatieve en toeristische functie van de zuidrand van de Hoeksche Waard.

Het fort dat sinds 2015 toegankelijk is voor het publiek bezit (nog) geen rijksmonumentstatus. Dit maakt de inzetbaarheid van veel rijks en provinciale subsidies een lastige opgave. Wel is aan de gemeente Hoeksche Waard, via de Landschapstafel Haringvliet, in 2018 subsidie verstrekt voor de realisatie van een belevingsroute rond en nabij fort Buitensluis.

Het fort herbergt een verzameling voorwerpen uit de Eerste en de Tweede Wereldoorlog en  een educatieve tentoonstelling over het fort als onderdeel van de zuidelijke waterlinie. Bovenop het fort bevindt zich een groot dakterras dat 180 graden zicht geeft over het Hollandsch Diep.

Fort Prins Frederik

Sinds 2018 ontvangt Fort Prins Frederik subsidie voor restauratie en herbestemming van de provincie Zuid-Holland. Het fort maakt het onderdeel uit van de erfgoedlijn Goeree-Overflakkee. De ambitie van de eigenaar, de gemeente Goeree-Overflakkee, is dit imposante rijksmonument uit 1811 weer in de oude luister te herstellen en een eigentijdse nieuwe recreatieve bestemming te geven.

In 2018 en 2019 kon zo een start gemaakt worden met onder meer de geschutstoren, de toegangsbrug en -poort en balkons. In 2020 is subsidie verstrekt voor restauratie van de entree van het fort: de poterne, de geschuts-opstelplaatsen, de bomvrije bergplaatsen en de grondlichamen. Dit deel van de bovenring wordt bovendien geschikt gemaakt voor museale en educatieve activiteiten. Fort Prins Frederik zal zo eens te meer een boegbeeld van het historische Zuid-Hollandse eiland kunnen blijven.

Toekomst in breder perspectief

Beide forten behoren tot een cultuurhistorisch en waterrijk gebied waar ook verschillende andere samenwerkende programma’s actief zijn. Zo zijn de forten in dit gebied onderdeel van de eerdergenoemde Stelling van het Hollandsch Diep en het Volkerak en de Zuiderwaterlinie. Zij zetten zich met name in voor het behoud en beleefbaar maken van het erfgoed in de regio. De laatste jaren mogen zij zich, door veler inzet, verheugen in een aanzienlijk toegenomen toeristische interesse hiervoor.

Daarnaast bevinden beide forten zich binnen het gebiedsprogramma NLDelta. NLDelta staat voor ontwikkeling van natuur, economie en leefbaarheid in de Biesbosch en het Haringvliet. Binnen deze imposante waterverbinding worden natuurontwikkeling, waterveiligheid, recreatie en toerisme en werkgelegenheid goed op elkaar afgestemd.

Waterpoort, een samenwerkingsverband van bedrijfsleven, (semi)overheid en het onderwijs draagt daarnaast bij aan een duurzame en toekomstbestendige regio. Met hoofdthema’s als: de water, deltanatuur/landschap en erfgoed.

De provincie zoekt naar mogelijkheden om Zuid-Hollands erfgoed, zoals binnen de huidige erfgoedlijn Goeree-Overflakkee, meer in verbinding te brengen met andere initiatieven en programma’s in de provincie. Zo is er vanuit een tweetal provinciale gebiedsprogramma’s ook veel aandacht voor deze regio. Zo maakt Fort Buitensluis onderdeel uit van de integrale gebiedsontwikkeling zuidrand, één van de programma’s van het gebiedsprogramma Hoeksche Waard. Fort Prins Frederik is onderdeel van het gebiedsprogramma Goeree-Overflakkee met als doel de sociale en economische vitaliteit van het eiland te ontwikkelen en te versterken.

Erfgoed maakt de omgeving leefbaar en beleefbaar

Dit is een gebied waar veel energie en kennis wordt gestoken en gedeeld om de natuur, de historie en het water leefbaar en beleefbaar te houden. De provincie wil, samen met vele partners, haar erfgoed graag doorgeven aan volgende generaties. Want erfgoed maakt de omgeving mooier, het onderstreept een oorspronkelijke identiteit en biedt kansen voor economische spin-off. Dit vraagt om het zichtbaar en toegankelijk maken van erfgoed zodat inwoners, liefhebbers, toeristen en alle geïnteresseerden ervan kunnen genieten. Want het erfgoed is van ons allemaal. Zo maken wij met elkaar Zuid-Holland elke dag beter.