Hoeksche Waard – Akkerbouw- en bloembollenbedrijf Vof Dogterom op Goeree-Overflakkee en akkerbouwbedrijf Vof van den Hoek in de Hoeksche Waard zijn in 2018 zelf een onderzoek gestart naar verduurzaming van het landbouwbedrijf met inzet van waterstof. Hierbij is gekeken naar verschillende innovaties: kitepower (windopwekking met vliegers), H2arvester (mobiele zonnepanelen voor waterstofproductie), het bevorderen van de biodiversiteit en bodemkwaliteit, het voorkomen van propaanverbruik door optimale inzet van restwarmte en de inzet van waterstoftractoren. Alleen de businesscase van lokaal geproduceerde groene waterstof is (nog) niet rendabel.
Resultaat onderzoek verduurzaming landbouwbedrijf
Het onderzoek heeft bevestigd wat Jacob Jan Dogterom (Vof Dogterom & Dogterom Flowerbulbs bv) en Arie Pieter van den Hoek (Vof van den Hoek) met hun boerenverstand wel wisten: ‘Als wij slim en divers met onze bezittingen omgaan, kunnen wij een goede boterham verdienen, gezonde producten produceren, met behoud van onze leefomgeving en natuur; en dat willen wij’. Rondom de twee bedrijven heeft een krachtig netwerk van partijen hun actief geholpen om een nieuwe toekomst uit te werken, waar waterstof een regionale functie gaat vervullen. Dit netwerk wordt nu benut om van idealen, via onderzoek door te groeien naar kleine pilots, die vervolgens opgeschaald kunnen worden.
Krachtig netwerk
Waterstof kan een belangrijke rol in de agrarische sector spelen om verdere verduurzaming van elektriciteit, gas en diesel mogelijk te maken. Initiatiefnemers Vof Dogterom & Dogterom Flowerbulbs bv en Vof van den Hoek hebben vergaande plannen om waterstof in de bedrijfsvoering te integreren. Onder leiding van LTO Noord en in samenwerking met gemeenten Goeree Overflakkee en Hoeksche Waard en het H2GO programma wordt gewerkt aan realisatie van de plannen. De samenwerking met De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RvO), het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit levert een nieuwe impuls aan het netwerk.
Betaalbaarheid bottleneck
De benodigde technieken zijn aanwezig, maar de productiemiddelen zijn nog niet ruim beschikbaar. Bijvoorbeeld het inzetten van waterstof als vervangende brandstof voor diesel of propaan. Het gaat hier om lokale, kleinschalige pilots, waarvoor kleine elektrolysers of brandstofcellen nodig zijn. De markt voor deze kleine apparaten is nog niet ontwikkeld en de prijzen zijn dan ook nog torenhoog. De familiebedrijven Dogterom en Van den Hoek weten nu dat zij als ondernemers deze pilotrol kunnen en willen spelen. Toch zal er weinig van de grond komen als er door de overheid niet aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan. Pilots moeten mogelijk gemaakt worden door subsidies. Daarnaast moeten huidige vervuilende alternatieven duurder gemaakt worden door extra heffingen.
Overheid en ondernemers moeten handen ineen slaan
Tijdens het Webinar Waterstof Agrosector van 2 juli 2020 kwam de belangrijke taak van de overheid bij verduurzaming van de landbouw opnieuw naar voren. De landbouwsector en de overheid kunnen de handen in één slaan om de agrarische sector verder te verduurzamen. Op 16 oktober heeft er een vervolg plaatsgevonden op dit Webinar en zijn de conclusies nog eens herbevestigd. Het goede gesprek tussen overheid en ondernemers is belangrijk. Vanuit dit goede gesprek doorpakken binnen de eigen verantwoordelijkheden, dat is wat er moet gebeuren.
Ondersteuning is noodzaak
Het is mooi om te zien dat agrarische bedrijven aan de slag willen met verdere verduurzaming. Maar dat kunnen ze niet alleen. In samenwerking met lokale overheden en de Rijksoverheid wordt gewerkt aan de realisatie:
Bart Hellings, werkt vanuit RvO aan het Versnellingshuis circulaire economie en ten behoeve van innovatief MKB voor het Klimaatakkoord, ziet kansen om deze initiatieven te gebruiken om onze duurzame energievoorziening voor de toekomst te stabiliseren. De opgewekte energie uit zon en wind is niet te sturen en dit kan grote gevolgen voor het net hebben. Zo schijnt de zon en waait de wind niet altijd even hard en kan dus op sommige momenten het net overbelast zijn met energie en op andere momenten juist niet. Door flexibele opslagmogelijkheden, onder andere door inzet van waterstof, krijgen we grip op duurzaamheid.
Albert Moerkerken, coördinator van het convenant Schone en Zuinige Agrosectoren bij RvO, onderstreept de missie van deze ondernemers. Het perspectief om waterstof een goede rol te geven in de agrosectoren moeten we met elkaar onderzoeken. Waterstof biedt in de landbouwgebieden potentie om propaan- en dieselverbruik te verduurzamen
Leo Oprel, beleidsmedewerker duurzame landbouw bij het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit ziet mogelijkheden om dergelijke systemen te laten groeien. Regionale energiehubs om met een groep van boeren lokaal energie te produceren waar ze allemaal van kunnen profiteren. Tanken bij de buurman en het huis van de buren verwarmen. Dat vergezicht komt langzaamaan in beeld!
Jacob Jan Dogterom, betrokken agrariër: Ik denk dat we als bewoners van deze aarde een opdracht hebben; we zijn rentmeesters van deze aarde, we moeten er goed voor zorgen en dat landbouw juist een hele grote toevoeging kan leveren in die transitie.
Arie Pieter van den Hoek, betrokken agrariër: Boerderij van de toekomst. Daar gaan we naar op weg!
Informatie over het initiatief
De ideeën van beide ondernemers zijn vastgelegd op papier. In samenwerking met LTO Noord, H2GO, de beide ondernemers en de gemeenten Goeree-Overflakkee en Hoeksche Waard zijn de ideeën ook op beeld vastgelegd. Wil je meer weten? Bekijk de film en laat je inspireren!
Elke avond op de hoogte van het laatste nieuws uit de Hoeksche Waard? Schrijf je dan hier in voor onze gratis nieuwsbrief.
