HOEKSCHE WAARD – Elk Durp ( dorp ) en gehucht in de Hoeksche Waard heeft wel een woord of gezegden en dan denk je huh? Vandaag Hoeksche Waardse gezegden en woorden die je wel eens in de Hoeksche Waard gehoord kan hebben…
GEZEGDEN
| Als ergens veel behoefte aan is, is het vaak slecht te krijgen | As ’t brij reegent heb iederêên een lepel nôôdig |
| Ben je gek geworden | Hè je je harses op ’t besteebord laete legge |
| dacht ik al | doch ‘k al |
| De kans voorbij laten gaan | D’n haering over ’t hôôd gezaaild |
| de schapen staan allemaal in de wei | de schaepe staon aomel in d’n waai |
| de wegen komen allemaal bij elkaar | de wege komme aomel bij mekaor |
| Een opstandig mens | Een kwaoien errepel |
| heb je haast | mô je gaon hooie |
| Heb je slaap? | Hè je vaok? |
| Het glimt / glanst heel erg | ’t Glim azz ’n hondekullechie in de maneschijn |
| Het regent hard | ’t Regen hoekvurrekies |
| hij is erg slecht | hij is zôô slecht as pitwaoter |
| Hij kan me wat | Hij kè me de moord bobbere |
| Ik ben alleen thuis | Ik het ’t hok ruim |
| Ik ben even weg | ‘k bin effe d’n hort op |
| naar bed gaan | in ’t koesie duike |
| Op dit moment geen zin in werken | Hij het t’n Baaierlander gezien |
| volgens mij | volleges mijn |
| zit niet zo te wiebelen / woelen | zit niet zôô te jakke |
245 WOORDEN
| ’s Gravendeel; inwoners zijn seuters | ’s Graevendêêl |
| ’s Gravendeler | Seuter |
A | |
| Aal (meisjesnaam) | Aêl, Aol |
| aal (paling) | ael (paeling) |
| aalbessen | ellebesse |
| Aansporing voor kinderen om naar bed te gaan | pisse, bidde, pap ete en nae je nest ! |
| Aanstaande (donderdag al?) | Nou ’n donderdag al? |
| aardappel | errepel (ook aerepel) |
| aardappelen | errepels, errepele, aerepels, aerepele |
| aardbei | errebees (ook errebaai) |
| aardbeien | errebeze (ook errebaaie) |
| Achter de feiten aanlopen | Op zolder zitte as ’t brij reegent |
| achteraf | van achtere kijk ‘ie een koe in z’n kont |
| anders | anderster |
| arbeider | errebaaier |
| Arie | Aai, Aoi, Aei, Ooi |
| asfalt | betuum |
B | |
| bedstede | bèstee |
| beestje | bêêsie |
| beetje | bietjie |
| bekken (muziek) | dessel |
| bijna | bekant |
| Blaakschedijk | d’n Blaek. Inwoners zijn Blaekse Katte |
| bleek | blaaik |
| bliksemen | viere of vure |
| bloemetje | blommechie, blommetjie |
| boerderij | stee; een kleine boerderij is een `spullechie` |
| boot | bôôt |
| boter | butter |
| breiwol | sêêt, sjet |
| brutaal | onstrant |
| brutaal | astrant, maar dit is nog steeds gangbaar algemeen Nederlands |
| bulldozer (Caterpillar) | rups of rips |
D | |
| daar | daer, daero, gunterwaait |
| daar heen / die kant op | gun op |
| daarom zeg ik | dêê ‘m zêê ‘k; daerom zêê’k |
| dagje | daechie |
| dakgoot | dakgeut |
| dakkapel | kappeluif, koekkoek |
| dakraam | koekoek |
| de | d’n (afhankelijk wat er achter komt. Het is d’n dominee d’n dokter en d’n bakker, maar de burgemeester, de kruidenier en de melkboer) |
| de suikerfabriek | de peefebriek, de pêêfebriek |
| De Wacht | De Wacht. Inwoners zijn koffieleuters |
| deksel | dessel |
| deze | deuze |
| deze kant op | dut-op |
| dichtbij | duchtbij, in ’t voorste |
| dijk | dijk, daik |
| dijk | daaik (Oud Beijerland) |
| dooier | door |
| door | deur |
| Door en door slecht | Zôô slecht as pitwaoter |
| dorp | durp |
| drempel | durrepel |
| dubbel | dubbeld |
E | |
| echt waar | echies |
| een neef | ’n omezegger, maar ook ’n nôômzegger |
| eg | eegt, grubber |
| ei | aai |
| er naasr | d’r neffe |
| Er zijn er heel veel | ’t borst ervan |
| erf | wurf, wurft |
| erf | wurft |
| ergens | erreges, iewerstaer |
| even | hortie; enige tijd langer is ’n hêêlen hort |
| evenwel | evel |
G | |
| gebeuren | beure, beurde, (ge)beurd. ’t Is beurd |
| Geen zeggenschap hebben | Niet anders in te brenge dan leege briefies |
| geërfd | ge-orve; ook ge-urreve |
| gereedschap | gerêêschop |
| geruild | gerolen |
| gesp | geps |
| gevraagd | gevrogen |
| Gezegd van iemand met een grote mond | As ’t ie stroop eet, dan kleeve z’n oore |
| gierig | slij |
| gierigaard | nijpnaers; ook: neepnaers |
| ginder | gunter, gunterwaait |
| ginds | gunter; guñs |
| Goidschalxoord | Goeschallekoord of Nazareth |
| Goudswaard | De Korendaaik |
| Greup | `’t Lêêpe Stouchie. Inwoners zijn Hokkendammers |
| groot | grôôt |
H | |
| halfboomsplukladder | halfbôômsplokleer |
| handveger | vloerverreke |
| hark | reif, raaif |
| heiig | dêêmsteg |
| Heinenoord | De Noord. Inwoners zijn Worstebakkers. |
| het kan gebeuren | ’t ken beure |
| het weerbericht zei | hij gaf op |
| higgendewig | tussendoor |
| hoefde | hief |
| hooivork | hooivurrek |
| houten droogrek voor buiten | kleerrak |
| hun / zij | heulie |
| hun / zij | hunnie |
I | |
| In de herfst | ’s herfstaaie; ’s hersstaaie |
J | |
| ja | jaot, beljaot, bèjaot |
| jagen | jaoge, joog, gejooge |
| jeuk | jok of juk |
K | |
| kaantjes | kaaichies; ook: kaontjies |
| kade (van haven) | kaai; ook wordt gehoord kaoi. In Numansdorp: kooi |
| karnemelk | kerremelk |
| Kerstmis | Korsemus |
| kerststol | korswegge; ook korseweg |
| Klaaswaal | Klezwaol, Sodom, Lombok. Inwoners zijn Blieken |
| Klaaswaal en Numansdorp | Sodom en Gomorrao |
| knotwilg | hooistoof, of kopbôôm |
| konijn | knijn |
| kop- of wendakker | veurhôôd; ook veurôôd |
| kroos (waterplantje) | krôôs; veel gehoord ook: eendekrôôs |
| kunnen | kennen |
L | |
| laarzen | laerze |
| ladder | leer |
| langs | tendelang, néve |
| liggen | leggen |
| lisdodde | pielepoele; ook: pielepôôte, pielepoole |
| lusteloos, krachteloos | fleut |
M | |
| Maasdam | Musdam. Inwoners zijn Groenjasse |
| machine | mesjien |
| markt | mart |
| meisje | maaisie |
| mesthoop | mispit |
| mestkar | misspreejer |
| met lange tanden eten | spiespooke |
| Mijnsheerenland | Meseereland. Inwoners zijn Horrekijkers |
| mistig | déémstig |
| moe, lusteloos | fleut |
| molen | meule |
| morgen | merrege; ook murrege |
| motorfiets | stôômfiets |
| mug | meezek |
| mus | mos |
| muurtje | beertie |
N | |
| na elkaar | tende mekaor |
| naast | naest, neffe |
| nee | nêênt, welnêênt, belnêênt |
| Nieuw Beijerland | Naozereth. Inwoners zijn Krielfreters of Filepopers |
| noordoostenwind | Een hôôge wind |
| Numansdorp | Buitensluis. Inwoners zijn Takkebosse |
| Numansdorp | Numesdurp |
| Numansdorp | Inwoners van dit dorp worden takkebosse genoemd |
O | |
| oh oh oh | bel bel bel |
| onkruidhakker | schrepel |
| onlangs | onderlest |
| ook | ok |
| op / afrit van de dijk | stoep |
| oprijlaan | laning |
| Oud Beijerlanders | Een van de scheldnamen is: stoepie schaaiters |
| Oud-Beijerland | Baailand, of Baaierland. Inwoners zijn Krieke (dieve), Stokkiesmanne, Kaeskoppe, Schrêêuwers |
| ouderwets | oudverwest, of ouferwes (t) |
| overall | ketelpak |
P | |
| paard | paerd |
| paardenbloem | zudessel of zudissel |
| paardenmarkt | paerdemart, paeremart |
| paling | paeling |
| pas op! | heb’erg |
| passant | veurbaaiganger |
| Piershil | ’t Kraoienest. Inwoners zijn Kraoie |
| plastic | plestiek |
| plotseling | hôôd over bol, hôôd over staet |
| politie | pliessie |
| prima | boitegeweun |
| proppenschieter | klapbos, klapbus |
| Puttershoek | Pietersoek. Inwoners zijn Brokke |
R | |
| raken, raakte, geraakt | raoke, roch, gerocht |
| rat | rot |
| repareren | rippereere |
| Ritselaarsdijk | De Risselaer |
| rode bieten | kroote |
| rondje | roñdjie |
| rotonde | rontonde |
| ruimte tussen dijk en dijkhuis | hooloo (alleen ’s Gravendeel e.o.) |
S | |
| schaap | schaep |
| schoffel | schreepel (korte steel) kôôlauw, of kôôlof (lange steel) |
| schoon | schôôn |
| schouder | schoer |
| sikkel | zeekel |
| sinds | sunt |
| Sint Anthoniepolder | De Polder |
| Sinterklaas | Suntereklaos |
| slaap | vaok |
| slap | slop |
| slechte kwaliteit | pikepoelie Navraag bij Werkgroep Dialecten Hoeksche Waard leert, dat men dit woord niet als zodanig kent, maar wel als de bloeiwijze van de lisdodde (zie ook pielepoot, pielepôôl, pielepool |
| smeuïg | smaai |
| spelen | speulen |
| staan, stond, gestaan | staon, sting of stong, gestaon |
| stevige zuidoosten wind | poepesturrem |
| Stouchie | Stoutjesdijk, samen met Greup één buurtschap vormend. Zie ook Greup |
| straks | demee of daolek |
| straks, als het zover is | demee v’r dan |
| Strijen | Strien. Inwoners zijn Vullejaegers |
| Strijen Sas | Sas. Inwoners zijn Sasse Blieke |
| stukje | stikkie |
| suikerbieten | pee |
T | |
| tarwe | terrow, terw, terf |
| tegendraads | tegesporreleg |
| thuis | afhankelijk waar men is / woont: thuis, thoois, thois |
| toch wel / evenwel | evel |
| trots | grôôs |
U | |
| ui | juin |
V | |
| varken | verreke |
| varkens | verrekes |
| veel | veul |
| veger en blik | (vloer) verreke en blik |
| verbakke | verbeteren |
| verdêêmele | vertrappen |
| verderop | gunterwait |
| verf | vurf of vurrow |
| verschaaie | verscheidene |
| visite in de avonduren | kortaevende |
| vlieg | mug |
| voederbieten | mangels |
| voedster (vrouwtjes konijn) | voester |
| vogel | veugel |
| vorig jaar | leste jaar |
| vorige week | vleejeweek, of vleeweek |
| vork | vurrek |
W | |
| wangen | kôône |
| warm | werrem |
| warm (erg) | hêêt |
| weg gaan na een bezoek | de pad opkorte |
| welja | weljanuk / wejaot, maar zeker ook beljaonek, bèjaot |
| welnee | welnêênt, welnêênek, belnêênt, belnêênek |
| wend- of kopakker | veurrôôd; ook veurhôôd |
| wenkbrauw | wenksbrauw, wijnsbrauw |
| werkpauze halverwege de ochtend of middag | half schoft |
| wesp | weps |
| Westmaas | De Maes. Inwoners zijn Braaihappers |
| wette | wedden |
| woedend | tierepes, tierpes |
| woensdagavond | ’s woenzes ’s aeves |
| wonen | weunen |
| worden, word(t), geworden | worre, wor(d, t), geworre |
Z | |
| zeggen | zegge, zee, gezaid |
| zeis | zaais |
| zich lamlendig voelen | d’n Baaierlander in je lijf hebben |
| zijn fiets | hum fiets |
| zojuist | denet |
| zomer (s) | summer (s) |
| zometeen | drek / demee |
| Zuid Beijerland | D’n Histert, of De Kouwen Histert |
| zuursop | saus van boter en azijn |
| Zwartsluisje | ’t Sloisie |
Bron Mijn Woordenboek
Elke avond op de hoogte van het laatste nieuws uit de Hoeksche Waard? Schrijf je dan hier in voor onze gratis nieuwsbrief.
