Hoeksche Waard – Het jaar 2021 zit er alweer bijna op. De regionale Bomenwerkgroep Fraxinus Excelsior gaat vast vooruitkijken. Vorig jaar pakte men de ‘oude traditie’ weer op, om een bepaalde boomsoort in het zonnetje te zetten. Voor het komende jaar blijft men wat dat betreft ‘dicht bij huis’, want de soort waar men extra de aandacht op wil vestigen is de es. Inderdaad, ‘Fraxinus Excelsior’ in het Latijns. En de naamgever van de werkgroep, al vanaf men halverwege 2003 van start ging.
En natuurlijk is de bekendste en meest iconische boom, die ooit in de Hoeksche Waard heeft gestaan een es. Namelijk de eenzame es die een goede 180 jaar langs de Moricaanse weg tussen Strijen en ‘s-Gravendeel in de polder Bonaventura stond. Helaas sneuvelde deze unieke boom doordat men einde 1995 plompverloren de sloot pal achter de boom had gedempt. In de twee jaar daarna ging zijn conditie snel achteruit. En toen in de loop van 1998 een reddingsoperatie op gang kwam, met dank ook aan veel fotograferen, kunstenaars en plaatselijke boomvrienden was het eigenlijk al te laat. Maar nog steeds weet deze unieke boom mensen te inspireren en duiken er verhalen op over vroeger. Zo bleek zes jaar geleden weer eens. Toen vertelde iemand die vroeger bijna dagelijks op het land bij de es aan het werk was dat de boom begin jaren vijftig de door bliksem was getroffen. Een kleine twintig jaar later bleek dat dit litteken vrijwel was ‘weggewerkt’ door de boom. En uiteindelijk was het geen storm of orkaan die hem velde, maar menselijke onverschilligheid en onkunde. De ‘Esschen boom’, zoals veel ouderen hem noemden leeft voort op ontelbare foto’s, op schilderijen, aquarellen en etsen. De eenzame es was bijna twee eeuwen een voorbeeld van de levenskracht van ‘Fraxinus Excelsior’.
Hoop voor toekomst
Een goede zes jaar geleden dook er echter een bedreiging op voor de soort in de vorm van de ‘essentaksterfte ziekte’. De bedreiging was echter niet alleen de ziekte, die inderdaad een bedreiging vormt en op termijn bomen kan slopen, maar ook de reactie daarop. Volgens sommigen konden we een kleine twee jaar na het ontdekken van de ziekte maar beter uit voorzorg gaan beginnen met de kap van veel, zo niet alle essen. ‘Ze waren toch bijna allemaal al ziek’. Dat bleek veel te kort door de bocht en inmiddels zijn er aanwijzigingen dat sommige kweekvormen nauwelijks last hebben van de ziekte, Goed nieuws was ook het eigen onderzoek dat de bomenwerkgroep de afgelopen vijf jaar deed en dat dit bevestigde. Er zijn in de buurt van ‘s-Gravendeel en Strijen zelfs meerdere groepen en groepjes essen (aangeplant tussen 2010-2014) waar de afgelopen vijf jaar niet één zieke es is bijgekomen. Weer een bewijs dat onderzoek doen over een langere periode vaak een veel beter beeld geeft en dat ‘paniekvoetbal’ nooit de oplossing is. En hopelijk blijven de essen dan ook behouden voor de dijken in de Hoeksche Waard. Dat zou mooi zijn in dubbel opzicht: Het is gewoon een heel fraai gezicht, die dijken met essen en doordat hun kroon relatief veel zonlicht doorlaat krijgen veel planten op zulke dijken een kans. Alle reden dus om aan de slag te gaan met de kweekvormen die weinig last hebben van de essentaksterfte ziekte. Kortom, net als de ‘Esschen boom’ niet zomaar opgeven bij wat tegenwind.
Elke avond op de hoogte van het laatste nieuws uit de Hoeksche Waard? Schrijf je dan hier in voor onze gratis nieuwsbrief.
