Als zijn moeder wordt opgelicht, ontdekt Joost een frauduleus netwerk van webshops

De 77-jarige moeder van Joost had nietsvermoedend schoenen besteld bij een webshop die ze via een advertentie op Facebook zag. Toen de schoenen maar niet werden werden geleverd, raakte ze bezorgd en vroeg ze haar zoon om hulp.

“De website zag er in eerste instantie heel netjes uit, geen spelfouten en je kon met iDEAL betalen”, vertelt Joost. “Maar toen ik beter keek, zal ik toch wel wat gekke dingen. Het viel me op dat er maar halve gegevens op de pagina stonden.” Zo had de website bijvoorbeeld wel een contactformulier, maar geen telefoonnummer.

Joost vond de ondernemer die bij het KvK-nummer op de site hoorde en belde hem op. Die ondernemer, Hans* uit Amersfoort, wist van niets. Hans heeft dan wel een webshop in de kledingbranche, maar de website waar de moeder van Joost had besteld, is niet van hem.

“Ik schrok van het belletje. Joost had veel persoonlijke informatie van me achterhaald. Het duurde even om hem alles uit te leggen en hem ervan te overtuigen dat ik niks met die oplichting te maken had”, vertelt hij aan Rijnmond.

“Later die week werd ik gebeld door een vrouw, die mijn gegevens had gekregen van de bank”, gaat Hans verder. “Zij dacht bij mij besteld te hebben, maar had iets ontvangen. Dat bleek dus ook die andere website te zijn. Het gaat om relatief lage bedragen, maar goed, het is wel heel vervelend.”

“Ik heb contact opgenomen met mijn websitebeheerder. Die kwam erachter dat die website mijn gegevens had gekopieerd naar zijn website. Ook mijn privégegevens zoals naam en adres stonden erop.”

Hans en zijn IT-beheerder ontdekten vervolgens meerdere websites die KvK-nummers en Btw-nummers gebruiken van nietsvermoedende ondernemers. Meestal verkopen ze kleding, schoenen, sieraden of gadgets.

Inmiddels zijn ze zo’n twintig websites op het spoor, die naar schatting elk zo’n drie tot vijf mensen hebben opgelicht. De betalingen worden ogenschijnlijk doorgesluisd naar Duitsland en de websites staan geregistreerd in Amerika.

Waar Joost Hans aanvankelijk wantrouwde, vormen ze nu een team om meer gedupeerden op te sporen. “Het was een hele klus om het misverstand recht te breien bij Joost, maar nu is het echt teamwork. Het wordt bijna gezellig. We bijten ons erin vast en proberen alles te achterhalen.”

“We hebben ook een Whatsappgroep opgericht met andere gedupeerde ondernemers en zoeken door naar andere slachtoffers. Maar vaak als we een ondernemer bellen, vertrouwen ze ons niet. Dan denken ze dat wij juist de oplichters zijn.”

Het blijkt ook lastig om aangifte te doen tegen de fraude en oplichting. De mensen die zijn opgelicht, kunnen alleen aangifte doen tegen de ondernemers die zelf niets met de oplichting te maken hebben. “We moeten aangifte doen tegen mensen die zelf ook slachtoffer zijn geworden,” legt Joost uit. Toch gaat hij aangifte doen. “Het is wel belangrijk dat we dat doen, zodat in het systeem staat dat dit is gebeurd.”

De ondernemers proberen zelf ook aangifte te doen. Dat lukt niet bij iedereen. In sommige gevallen reageert de politie dat ze hun gegevens dan ook niet openbaar hadden moeten maken, ook al is het voor ondernemers verplicht om die gegevens op hun website te zetten.

Hans heeft deze week een afspraak bij de politie om aangifte doen van identiteitsfraude. Ook heeft hij de KvK benaderd en heeft hij toestemming gekregen om zijn gegevens tijdelijk van zijn website te verwijderen.

Hoe kun je nagaan of je op het punt staat te bestellen bij een oplichter? “Het zijn vaak aankopen via een advertentie op Facebook waarbij dit gebeurt”, aldus Joost. “Als je de website niet kent, of je hebt er nooit van gehoord, doe dan de aankoop niet”, adviseert hij.

“Als je dat dan wel tóch wel wilt doen, kijk dan of ze achteraf betalen aanbieden, of een optie hebben voor betalen met PayPal of een creditcard. Een mogelijkheid tot betalen met iDEAL is niet altijd een garantie, dus daar kun je niet van op aan.”

“Kijk ook of een website een keurmerk heeft en controleer de algemene voorwaarden. Staan alle contactgegevens erin? Zie je een telefoonnummer waarmee je de webshop kunt bereiken?

Ook kun je volgens Joost makkelijk nagaan hoelang een website al bestaat. Als dat pas een paar dagen is, is dat geen goed teken.

Het bedrog heeft ervoor gezorgd dat de ouders van Joost nu wantrouwend zijn om iets op internet te bestellen: “Terwijl het heel belangrijk is dat ze niet afhankelijk worden van anderen om iets te kopen.”

Ondanks dat het Joost inmiddels is gelukt om de frauduleuze website die de gegevens van Hans gebruikt, offline te halen, is Hans bang. “Ik ben al meerdere keren gebeld door een privénummer deze week, die dan snel weer ophangt. Ook mijn verhuurder is gebeld door mensen: dat hij zijn huis zou verhuren aan een oplichter.”

“Die gedupeerden hebben mijn adres, waar ook mijn kinderen wonen. Ik vind dat een heel naar idee. Als iemand aan de deur zou komen, zou ik ze binnenlaten en een kop koffie aanbieden, om het verhaal uit te leggen. Maar je weet natuurlijk nooit of iemand op dat moment voor rede vatbaar is en mij wil geloven.”